The three trees, ei jolaforteljing.

 Ei jolaforteljing posta på Trebuzz av "Arborvista"

The Three Trees
Once upon a mountain top, three little trees stood and dreamed of what they wanted to become when they grew up. The first little tree looked up at the stars and said: " I want to hold treasure. I want to be covered with gold and filled with precious stones. I'll be the most beautiful treasure chest in the world!" The second little tree looked out at the small stream trickling by on it's way to the ocean. " I want to be traveling mighty waters and carrying powerful kings. I'll be the strongest ship in the world! The third little tree looked down into the valley below where busy men and women worked in a busy town. I don't want to leave the mountain top at all. I want to grow so tall that when people stop to look at me they'll raise their eyes to heaven and think of God. I will be the tallest tree in the world.
Years, passed. The rain came, the sun shone and the little trees grew tall. One day three tree workers climbed the mountain. The first arborist looked at the first tree and said, "This tree is beautiful. It has beautiful shape and form. It has been well taken care of over, with careful attention to pruning and deadwooding, but after careful consideration, it was decided it should come down". With a swoop of his shining axe, the first tree fell. "Now I shall make a beautiful chest, I shall hold wonderful treasure!" the first tree said.
The second tree worker looked at the second tree and said, "This tree species has strong wood structure. The wood grain is straight and knot free. It's perfect for me." With a swoop of his shining axe, the second tree fell. "Now I shall sail mighty waters!" thought the second tree. " I shall be a strong ship for mighty kings!"
The third tree felt her heart sink when the last lumberjack looked her way. She stood straight and tall and pointed bravely to heaven. But the lumberjack never even looked up. "Any kind of tree will do for me." He muttered. With a swoop of his shining axe, the third tree fell.
The first tree rejoiced when the arborist brought her to a carpenter's shop. But the carpenter fashioned the tree into a feed box for animals. The once beautiful tree was not covered with gold, or treasure. She was coated with saw dust and filled with hay for hungry farm animals. The second tree smiled when the wood cutter took her to a shipyard, but no mighty sailing ship was made that day. Instead the once strong tree was hammered and shaped into a simple fishing boat. She was too small and too weak to sail to an ocean, or even a river, instead she was taken to a little lake. The third tree was confused when the wood cutter cut her into strong beams and left her in a lumberyard. "What happened?" The once tall tree wondered. " All I ever wanted was to stay on the mountain top and point to God..."
Many days and nights passed. The three trees nearly forgot their dreams. But one night, golden starlight poured over the first tree as a young woman placed her newborn baby in the feed box. "I wish I could make a cradle for him." Her husband whispered. The mother squeezed his hand and smiled as the starlight shone on the smooth and sturdy wood. " This manger is beautiful." She said. And suddenly the first tree knew he was holding the greatest treasure in the world.
One evening a tired traveler and his friends crowded into the old fishing boat. The traveler fell asleep as the second tree quietly sailed out into the lake. Soon a thundering and a thrashing storm arose. The little tree shuddered. She knew she did not have the strength to carry so many passengers safely through the wind and the rain. The tired man awoke. He stood up, stretched out his hand, and said, "Peace." The storm stopped as quickly as it had begun. And suddenly the second tree knew he was carrying the king of heaven and earth, that even the winds of the seas listen to Him.
One Friday morning, the third tree was startled when her beams were yanked from the forgotten wood pile. She flinched as she was carried through an angry, jeering crowd. She shuddered when soldiers nailed a man's hand to her. She felt ugly and harsh and cruel. But on Sunday morning, when the sun rose and the earth trembled with joy beneath her, the third tree knew that God's love had changed everything. It had made the third tree strong. And every time people thought of the third tree, they would think of God. That was better than being the tallest tree in the world.
Merry Christmas....

Tre nr 1!

Tre nr 1 hjå folk flest er jolatreet. Det er eit tre alle har eit forhold til og kjenner. Eit jolatre er eit grønt nåletre av ukjent sort og opphav som ein enten høgg i skogen eller kjøper ein stad og tek inn i huset.Ja,ja, dette veit de sikkert alt om. Jolatre er faktisk så velkjend at folk refererer til dette når dei skal beskriva tre, når eg spør ein kunde på telefonen kva slag tre han vil me skal fella, stella eller sjå på er det ikkje sjeldan at han seier det er eit slikt "juletre", altså eit nåletre.
Denne forsåvidt merkelege skikken med å dra eit tre inn i stova, pynta det og gå rundt det og syngja Herrens pris er ikkje så gamal som ein skulle tru. Den moderne versjonen byrja i Tyskland i det 18. århundra og spreidde seg så vidare derfrå det neste hundreåret. I dag kan ingen tenkja seg ei jol utan tre.
Eg skreiv at dette var den moderne versjonen fordi det er ein eldre og. I heidensk tid var det mange stader ei tru på at grøne plantar kunne motverka innverknaden av vonde makter i den mørke tida og særleg rundt solarsnu. Kva grøne plantar hadde ein så for handa? Jau, nåletre, kristtorn og misteltein, velkjende symbol frå jolafeiringa i dag, tilfeldig - neppe.
Me menneske har ei tilknyting til tre og plantar med band heilt attende til forfaderen vår vart lei av å bu oppi trea og tok kono og ungane med seg på tur ut på savanna i Afrika. Same kor moderne og urbane me er vortne i dag så sit dette i oss og genane våre. Det er utallige teikn på dette, jolatreet er berre eitt av dei.

Unicender Rope Walker oppsett

Heey! Sjekk denne greie måten å setja opp ein Rope Walker på då.
Rope Walker er ein fantastisk måte å koma seg opp i eit tre på nesten utan å verta andpusten sjølv i min alder. Kruttet kan brennast nåe ein er oppkomen i staden for på vegen opp. Det vil nok halda folk oppi trea mykje lenger enn før.

Rolege tider

Det vart tidleg vinter i år, beinkaldt og litt snø i over ein månad no. Ikkje akkurat rette veret for trepleie kan ein sei. Det daglege arbeidet med linjerydding og slikt går sin gang, me skal vera ferdige til jol med eit prosjekt for BKK i Bergen. Etter jol er det lite å gjera så me er på marknaden etter trepleie eller trefellings oppdrag.
Det er eigentleg ikkje så bra for trea å verta beskorne no når det er så kaldt, det vil verta ein del frostskadar i kambiet rundt snittet slik at snittet ikkje vert optimalt. I tillegg er det vanskar for lønn som har det med å "blø" straks temperaturen stig litt, når det så frys att om natta kan det verta store frostskadar. Lønn er litt ulik bjørk på det området ved at ho "blør" heile året, bjørk "blør" berre i sevjegangen om våren.
På den andre sida er det ei perfekt tid til å fella tre, berre det ikkje vert for kaldt då. No er det den tida på året det er minst vatn i veden og veden er lett å kløyva.
Dei som har planar om trefelling bør heller få det gjort no istadenfor til våren når sevja går.
Men no er det vel slik at folk har fokus heilt andre stader no enn hage og slikt. No er det skisesong og vinter. Lite å gjera med det, me får ta det som det kjem og snart er det jol :-)

Tredje vekesamlinga på Fagskule i trepleie

Då var tredje veka på fagskulen unnagjort. Ingen utedagar denne gongen heldigvis, det hadde vorte både kaldt og glatt og ikkje bra for korkje tre eller folk. Særleg me som står på bakken og gaular :-).
Men ei utdanning i trepleie inneheld mykje teori. Denne gongen var det om vekstfaktorar med fokus på jord og om planteriket, anatomi og fysiologi. I tillegg var det om vekst og utvikling av tre, BARIT og beskjæring.
Eg var ikkje lærar denne gongen, faget mitt er alt om trepleie, men eg følgjer med på kva som skjer. Alt heng i hop og det er viktig å leggja grunnlaget no for forståinga av korleis tre verkar.
Neste utesesjon vert i vekesamlinga i januar, då vert det spanande om elevane har gjort som dei skal og trena i dei to månadane sidan sist økt. Eg vonar inderleg det, sidan me no skal til å jobba oppe i trea med beskjæring osv. og då er litt klatreferdigheiter naudsynt. Så om nokon av dykk heldige elevar les dette - "Ut i busken og opp i trærne" :-)

ISA Today Nov. issue

Det har vore litt stille her nokon dagar, kanskje mest sidan det har vore så kaldt at dei meir husnyttige delene av treet har vore i fokus - ved :)
Eg har to ovnar i huset og det kjennest mest som eg har fått nyfødde tvillingar som skal ha mat heile tida.

ISA Today, det månadlege infoskrivet frå ISA kom på epost no, kos dekan med det medan eg klekkjer ut noko meir å skriva om.

Siste glimt

Ein kjapp tur i skogen i dag gav meg desse motiva. Først ei litt blyg bjørk som held eine "foten" opp for å skjula seg.
Lenger oppe i skogen dukka det brått opp ein ljosflekk på ei stamme framføre meg. Det var einaste lysflekken å sjå så han stakk seg verkeleg ut, vakkert.
Då eg snudde meg rundt såg eg sola stikkande inn mellom trerøtene, kanskje siste glimt i år? Stemningsfullt var det uansett, det gjeld å ha augene med seg når ein ferdast ute, det er mykje fint å sjå.

Kurs i felling langs linjer og stell av motorsag SKL

Fekk denne fine filmsnutten frå kurset frå Åsmund Eikeland. Han var med på kurset og ivrig med kameraet, dreispå klipping har han og. Flott gjort!
Legg spesielt merke til filmklippet der var plassert eit kamera 15m oppe i eit stort tre medan det vart fellt. Kult! No ser me kor det er utan å prøva sjølve.
Send meir!

Fagdag i Tønsberg

I går var eg på ein interessant fagdag i Tønsberg. Temaet var å vurdera helsetilstanden på gamle tre, åstaden var Tønsberg Gamle Kirkegård.
Dagen var arrangert av Fagus , Faglig Utviklingssenter for grøntsektoren. Fagusrådgjevar Kristin Moldestad gjekk igjennom prinsippa for helsevurdering, deretter vart ivrige deltakarar sleppte laus på trea på kyrkjegarden med kvart sitt vurderingsskjema. Kaldt og surt men duverden så moro.
Etterpå bar det innatt for presentasjon og gjennomgang av resultata.
Det er mange dårlege tre der på staden så det var mykje å finna.
Langt å køyra for nokre timar men no var det slik at eg hadde eit par møte i Tønsberg tidlegare på dagen slik at eg var der likevel. Godt trefft.
Burde kanskje ha vore ein slik dag i Bergen og? Ta kontakt med Fagus og spør.

Kurs for SKL i trefelling og bruk av motorsag

Hadde ein fin dag på Stord i dag. Eg var instruktør i eit kurs i bruk av motorsag og trefelling langs linjer. Kurset går over to dagar og inneheld ein liten teoridel der ein gå igjennom utstyr, verneutstyr, felleteknikkar og litt fysikk. Deretter er det ein god halvannan time på verkstaden der ein går igjennom motorsaga, vanleg vedlikehald, enklare reparasjonar og til sist men ikkje minst - filing.
Deretter ber det ut i skogen for praksis resten av kurset.
Opplegget her er å øva inn grunnleggjande felleteknikkar slik som å laga ei god felleskåre, korleis ein siktar og retningsfeller, kvisting og arbeidsteknikk med saga. Mykje som på eit vanleg motorsagkurs.
Men i tillegg til det så er dette kurset spissa inn mot sikker felling langs linjer. Ein prøver å få oppdragsgjevarane til å finna eit øvingsområde der det går ei lågspentlinje igjennom for å gjera det litt meir realistisk og så feller me langs denne linja.
Min jobb her er ofte å finna realistiske scenario slik at ein kan øva på dei ulike teknikkane under trygge forhold. Me kosar oss med å setja fast og ta ned fastfellte tre, kubba tre ned kontrollert, bruka tau og taljer, tirfortalje, og tre fire ulike baksnitt tilpassa ulike situasjonar.
Det vert ofte interessante dagar både for deltakarane og for meg, ein er aldri for gammal eller dreven til å læra noko nytt.
I morgon vert ein ny fin dag på Stord :-)

Brrrr!!!

Stakkars lita gran som har funne på å veksa heilt inntil ein bekk. Kvar gong det frys til vert ho sjølvsagt glasert, ser skikkeleg kaldt ut.
Eitt tre kan ikkje velja kvar det vil veksa, vind og tilfeldigheiter avgjer det. Like greitt eigentleg så vert det grønt overalt og ikkje berre på dei beste stadane. Kanskje me menneske skulle lært litt av dette - så hadde det ikkje vorte så trongt i byane :)
Det er litt rart å tenkja på kvar tre kan finna på å veksa når dei vert frøspreidde; i bergsprekker, i tregrensa mot fjellet, på myrer, i sjøkanten, ja kvar som helst vinden fører frøa.
Når de skal plantast er det ein annan sak, harddrivne plantar som er bortskjemde med god jord og stell skal puttast i jorda. Det er ikkje alltid det går bra, ikkje så rart kanskje - oppfostra som dei er i dei beste tilhøve for så å få kutta av mesteparten av røtene og verta stappa ned i eit hol med ofte heilt ulik jordkvalitet og ph. Det kan røyna hardt det. Om ein så forsømer litt vatning og så er det meste gjort.

Litt tankespinn dette.
Nyt hausten og send den stakkars glaserte grana nokre varme tankar.

Formklipping

Fann denne artikkelen hjå Dave´s Garden. Forsåvidt interessant. Les han og søk meir på nettet og prøv på ein Buxus eller Taxus til våren.

Trong trefelling

I dag var Goran og Erlend på ein kjekk men hard jobb på Voss. Det skulle takast ned ein ask mellom eit hus,  ein veg og mange linjer. I tillegg var det litt blomsterbed og gjerde under treet. Alt måtte sjølvsagt firast ned, delvis med andakt.
Bakgrunnen for fellinga var at treet var byrja å verta fårleg og ustabilt. Treet var delt i to stammer med ei sprekk imellom. For seks, sju år sidan var me der og sette opp ein Cobra forankring, denne var no vorten stram som ein felestreng og det var byrja å rotna godt i sprekka nede. Det var sannsynlegvis forankringa som hadde redda heile treet frå å klovna.
Treet var litt komplisert sidan det var heller breitt utan å vera særleg høgt, det vart dermed ikkje optimale forankringspunkt for riggen eller toppfeste for klatraren, men alt går for flinke karar.
Dei verste bitane var greiner som hang over taket og greiner som hang langt over diverse lågspent og telefonlinjer utover vegen. Dei måtte dei ta ned smågreiner i tuppen først før dei kunne letta dei opp litt og lura di ned langs stamma.

Veret var heldigvis fint, mykje klatring og litt avansert rigging - ein fin dag!

NTF Årsavslutting i løen

 Dette kom på eposten min nett no, melde meg sjølvsagt på sidan det er kjekt å møta andre trenerdar. Skal forresten verta interessant med eit nærare blikk på trea sitt forbrytararkiv :)

NTF-Vest

Inviterer i tradisjon tro til årsavslutning  19.11.2010. kl.19.00.

Sted:Bergen skog og treplantingselskap,  Øvre Bleken gård i Fjellveien 

se Link:

http://www.byfjellskogene.no/skogselskapet/

Foredragsholder: Bernt Håvard Øyen, forsker fra Norsk institutt, Skog og Landskap. 

Tema: Svartelistede trær.

Som vanlig legges det opp til sosialt samvær med mat og forfriskninger.

Påmelding snarest til: frank.johansen@bergen.kommune.no

Tøffe tre

Treplanting kan vera ein liten risikosport, det er utruleg mykje som skal klaffa for at det skal verta bra. Desto rarare er det å sjå kvar tre kan veksa berre dei får bestemma sjølve. De har sikkert alle sett furutre og anna som veks ut or bergsprekker og andre umogelege stader, heilt utruleg - prøv å planta eit tre der!
Her er nokre bilete frå Bergen der nokre bjørker har funne det for godt å slå seg til. Planta? Neppe!

Single rope access, enkelttau teknikk

Her og her er nokre nyttige saker eg fann om enkeltau teknikk. Dette er ein ting fleire og fleire etterkvart brukar for å letta tilkomsten opp i trea. Det er ein metode med mange føremunar men det er også nokre fallgruver. Les og lær.

Avansert kirurgi?

For forbi Buskerud Sentralsjukehus i Drammen her hin dagen og fekk litt hakeslepp. Der hadde det vore skikkelege trekirurgar på ferde. Eg vonar sjølvsagt at dei held eit høgare nivå innomhus enn kva som er demonstrert på utsida, men eg synest det er eit dårleg signal med ei skamskore bjørk utanføre hovudinngangen. Etter litt etterrøkjing fann eg ut at det hadde vore eit firma på ferde der med lift og motorsag og jort "jobben". Fleire store bjørketre var skamfarne etter beste evne og kan reknast som totalt øydelagde. Ved parkeringsplassen nedom blokka var det fleire asalar som hadde fått same handsaming, dei vil nok overleva men fine vert dei aldri meir. Rundt sjukehuset var det fleire døme på at standard trepleie utført av dette firmaet er toppkapping og innkorting av greiner - tragisk.
Og noko anna som verkeleg er tragisk er at sjukehuset nok har betalt dyrt for feilbehandlinga sjølv om firmaet har gjort meir skade enn kva fakturaen enn kan lyda på. Det hadde nok vore ei opplagt sak for pasientombodet om det ikkje hadde vore tre det var tale om.

Fytterakkaren!

Fjerndendrologi om hausten

Fint ord dette, men det er ikkje verre enn at det beskriv læra om plante identifisering. Fjern og haust står for at det på visse tidspunkt er svært lett å få oversikt over kva slags tre som står på eit visst område når ein ser det på litt avstand. Dette heng sjølvsagt saman med at lauvet endrar farge om hausten og at kvart treslag som regel har sin unike farge. Lønn er velkjend, men ver obs på at det er spisslønna som er mest fargesprakande. Bjørk har sin gulfarge, bøk er raudgul og eik raudbrun. Ospa flammar opp i sprakande gul og av og til i raud/oransje/blåaktige tonar, men uasett karakteristisk osp.
Alt skjer ikkje samstundes så ofte må ein kanskje sjå på same området fleire gonger for å få oversikt. Eik og bøk er ofte dei siste og held lauvet mykje lenger enn andre, difor er det lett å kjenna att dei når andre har mista lauvet, slik som no. Ein annan anonym grøn gjest gøymt inni grøne granfelt og furuskog er lerketre, ikkje lett å skilja dei ut på avstand til vanleg. Men kom igjen no, no står dei lysande gule som faklar innimellom alt det grøne, ha! tok deg!
Sjå dykk omkring, finn fargen på eitt tre og sjå om de finn han att i ei åsside, det kan verta nokre aha opplevingar av slikt.

Fagus, Samling om vurdering og skjøtsel av tre

Sjå her og her. Det skal vera ei samling i Tønsberg gamle kirkegård den 24.11. der fokus er prinsipp for vurdering av gamle tre, korleis skal ein plukka ut dei fårlege og kan evnt dei andre stå. Det vert også drøfta prinsipp for skjøtsel av gamle tre.
Det er hortonom Kristin Moldestad, Fagusrådgjevar om tre og tilsett i Statens Vegvesen, som står for det faglege i kurset. Ei svært dyktig og hyggeleg dame!
Meld dykk på !!

On line seminars

On line seminars er eit opplegg drive av Len Philips der det annankvar månad vert lagt ut ei samling artiklar om trepleie. I tillegg er det ein seksjon der ein kan svara på ei rad fleirvalgspørsmål om kvar einskild artikkel der ein får vita kva ein skårar etterpå. Nyttig og kjekk webside - prøv den!

Hitch Climber

Hitch Climber blokka og CE Climb systemet frå Teufelberger har revolusjonert treklatringa sidan det kom for eit par år sidan. Det består av ei mikroblokk med tre festepunkt (Hitch Climber), to DMM O karabinar, Ocean Polyester auga til auga prussik eller ein annan type og Tachyon 11,5mm klatretau med ein spleis.
Som friksjonsknute kan ein bruka VT, XT, Distl, Schwabish eller ein annan som kan løftast med ei blokk. I denne videoen frå TreeMagineers er oppsettet vist.
Dei har også laga "Hitch Climbers Guide to the Canopy" der det i detalj er beskrive om oppsett og bruk.
Då er det berre å gå ut og prøva folkens!
Manglar de noko utstyr? Ta kontakt, me har det meste på lager til rimelege prisar :)

Tre lever fårleg

Det vert bygd som aldri før her i landet. Nye hus, bydelar, vegar, plassar - alt mogeleg. Samstundes er det etterkvart vorte ei veksande merksemd på grøne verdiar. Dette har gjeve seg utslag i at der ein først reinska all vegetasjon før bygginga starta vert det no planlagt å setja att ein del vegetasjon så som tre og buskar. Dette er gode greier men det er eit stykke frå gode intensjonar til god planlegging og gjennomføring, som eg har skrive om fleire gonger her i bloggen - det er ofte langt mellom gode intensjonar og praksis.
Det krevst ein del å ta vare på opprinneleg vegetasjon. Ein må hugsa på at eit stort, fint tre har stende på same staden heile livet og er på alle måtar tilpassa denne staden, det vere seg ljos, vatn, klima og plass.
Gamle tre er konservative og lite glade i endringar.
For å unngå at resultatet av verninga av treet vert at det likevel vert øydelagd og må fellast eller vert ståande stygt og skadd er det fleire ting som må gjerast.

1. Planlegging. Det må lagast ei oversikt over tre som det er ynskjeleg skal stå, desse må plottat inn på eit plankart, deretter må alle andre tiltak som kjem innanføre vernesona rundt desse trea vurderast for å sjå om dei kan flyttast o.l. Der dette ikkje går er det like greitt å fella treet først som sist. 
2. Det må  planleggjast vernetiltak for trea, desse må utformast i høve til beste praksis for å ta vare på tre på byggeplassar, helst av ein arborist med røynsler på dette. Sjå her og her
3. Entreprenørar må informerast og det bør leggjast ei straff på å skada tre.
4. Den praktiske gjennomføringa bør utførast av- eller verta overvaka av ein arborist.
5. Det må setjast av ei "garantitid" på minst fem år der trea må følgjast opp for å sjå om dei har teke skade. Skadane bør takserast av arboristar med utdanning i og røynsle frå takseringsarbeid, om det er mogeleg å påvisa ei direkte årsak til skaden bør skadegjeraren betala.

Som de sikkert allereie har rekna ut så er det ein kostnad å ta vare på tre på byggeplassar. Den treng ikkje vera så stor, det spørs på inngrepa, men det vil uansett kosta. Denne kostnaden må setjast opp mot den verdien treet har i utgangspunktet og "emosjonell verdi" - dvs kor mykje betyr desse trea for tiltakshavar.
Det kan alltids plantast etterpå om det er lagt ti rette for det men eit tre treng lang tid på å veksa opp og fylla ein funksjon, eit tre som står på staden kan fylla denne funksjonen frå dag ein og på denne måten auka verdien av området.
Det kan ofte vera vel anvende pengar, men berre dersom resultatet vert godt!

Høgt til vers over Vangsvatnet

Det er overskrifta Hordaland Fylke nytta på sine heimesider då dei laga reportasje frå samlinga på Voss forrige veke. Reportasjen finn de her

Flatehogst i Nygårdsparken

Ein politiadvokat i Bergen har fremja tanken om at fjerning av busker og kratt samt oppstamming av tre i Nygårdsparken er vegen å gå for å få bukt med narkotika og kriminalitetsvanskane der.
Dette har sjølvsagt utløyst den vanlege den vanlege diskusjonen om narkotikapolitikken der ytterfløyane frå "jag dei vekk" til forstå i hel´arane" ligg i kvar sine skyttargraver.
Kven som har rett eller feil av dei skal eg lata liggja sidan eg ikkje har noka meining om det. Det eg derimot har ei meining om er skjøtselen av parken.
Det er det glade vannvidd å lata dei narkomane og det som følgjer med dei få overta parken. Slik som det er i dag er parken utilgjengeleg for folk flest både fordi det er direkte ubehageleg å gå der og også fårleg sidan ein del av dese folka er voldelege og det ligg sprøyter over alt.
Kan ein kalla det god skjøtsel å lata desse få tura fram nett som dei vil? Nei, og mitt kjennskap til dei som har kontrakt på skjøtsel av parken kvir seg for å gå inn og gjera det dei skal.
Det er heilt sikkert synd i misbrukarane men gjer det at dei kan gjera kva dei vil i det som skulle vera byen si storstove og grøne lunge. Eg meiner sterkt at Bergen kommune gjer desse misbrukarane ei bjørneteneste ved at dei ser gjennom fingrane med dette. Etter mi ringe kjennskap til problemet trur eg at den korte fråstanden frå Bystasjonen der nye vert rekruttert, opp Strømgaten til "narkohaugen" der det er eit supermarked for ulike stoff gjer at rekrutteringa er mykje høgare enn naudsynt. Eg har høyrt argumentet at om ikkje dei fekk vera der så gjekk omsetnaden under jorda - hallo! Det er forbudt! så om narkotika vert omsett så skal det vel vera under jorda??
Parken er historisk og var i si tid ei perle, parken si nyare historie er ei skam! For ein gongs skuld er eg einig med nokon som vil hogga ned og reinska opp i ein gamal park. Det trengs ikkje store trefellinga til, nei rydd vekk rhododendron og andre busker, stamm opp thuja, sypress og andre eviggrøne, få inn litt ljos så tenkjer eg det vert mindre interessant med ljosskye aktivitetar der. Parken vil ikkje ta skade, det finnes teikningar - den kan restaurerast.
Kanskje han kan fylla intensjonen sin att som ei grøn lunge etter ei tid att?

Planlegging, planlegging, planlegging

Ein veldig stor del av den trepleia / trefellinga me utfører i hagar kjem av dårleg planlegging. For store tre i små hagar, feil tre i høve staden, tidlegare feilbehandling osv - lista er lang.
Klassikaren på linjerydding er tre som er planta rett under linja :(, då er det som regel lite anna å gjera enn å fella.
Andre vanlege døme er i utgangspunktet søte små tre som ein gong er planta og som etterkvar har vakse seg både store og omfangsrike og ut av plassen sin.
Som sagt litt planlegging folkens, før de skal planta i hagen til våren.
Først; finn ut litt om planteplassen så som klimasone og mikroklima. Klimasone er ei grovare inndeling medan mikroklima er klimaet lokalt på plantestaden, det kan variera ein del frå klimasona. Sjekk korleis det er med soltilgang, det finnes tre som likar skugge og vantrives i sol og visa versa. Er det tørt eller fuktig, skrint eller rikt, surt eller basisk - dette er ting ein bør finna ut før planting. Rett nok er dei fleste tre generalistar men det finnes nok av dei som er meir kresne.

Deretter er det på tide å sjå litt på kva plass det er til eit tre der det er tenkt planta. Det er viktig å ta omsyn til både høgde og breidde, eit middels til stort tre kan fort verta 25m høgt og 20m breitt dvs at det dekkjer nesten eit tredels mål eller ein liten hage. Det er då me får ein interessant fellejobb :)
Ein annan ting er fargen og kor tettvaksen tresorten er. Raudlauva tre tek mykje meir ljos enn vanleg grønlauva, andre tette tre er t.d hestekastanje og bøk.
Til sist er det å sjå etter hindringar for veksten, sjå opp etter linjer, tenk på framtidige parabol signal, sol osv.

Så er det omsider på tide å finna fram plantekatalogane og finna eit tre som samsvarar med den plassen det skal veksa på.
Bilete frå www.inmagine.com

Hugs berre ein ting - det er slett ikkje alltid treet oppfører seg slik det står i beskrivinga, det er overraskande stort sprik mellom ulike bøker og katalogar i beskrivinga av eitt og same tre. Er du i tvil - sjå om du finn eit tre i levande livet i ein hage, park eller arboret og sjå kor det utviklar seg der.

Hellstrøm rydder opp

Og det gjorde han til gagns på pizzarestauranten til ein triveleg kar frå Kenya ein stad utanføre Oslo. Ut med pizzaen, fryseboksar og anna tull, inn med god mat i buffe!
Kva har så dette å gjera med tre? Jau, kvar gong dei filma restauranten framanteifrå fekk dei og med tre herpa bjørketre, kappa og toppa etter alle vandalkunstens reglar og framsto no som om dei var lettare spedalske med litt pjuskete grønt her og der.
Med all respekt for Hellstrøm, matglad som eg er, så må eg sei at han forsømte seg der - han skulle ha kappa ned rasket!

Vintertre

Fin tur til Sandane i går, ikkje så ille føre som eg hadde frykta. Det var mange fine motiv å finna på vegen, tre i haustfargar dekka av eit tynt snølag. Fint å sjå på men eg saknar sommaren som aldri kom skikkeleg i gang - kanskje neste år...

På bileta her ser de frukt som ikkje rakk å verta nedfallsfrukt før snøen kom, det var også plommetre fulle av plommer inne i denne hagen, litt seint å hausta no.
Sjå det nydelege biletet av tre og buskar i ulike fargar inne i denne hagen, betre kan det ikkje gjerast! Men det er flyktig venleik, lauvet fer nok når snøen forsvinn om ein dag eller to - snart er alle tre nakne.

ETW eksamen

Det er vel første gongen på fleire år eg ikkje har vore til stades på eller vore med og arrangert ETW eksamen. I år passa det rett og slett ikkje desverre.
Men eg har høyrt frå deltakarane at det var ein vel gjennomført eksamen i fint ver i StHanshaug parken i Oslo. Resultatet skal eg ikkje koma inn på her, nokre var fornøgde og andre må nok ta opp att deler til neste år, det er ein tøff eksamen slik det må vera når det skal kvalifisera til eit av dei tøffaste (og beste) yrka i landet.
Til dekan som var fornøgde; GRATULERAR!!
Til dekan andre; Stå på, de klarar det neste år!!

Akk ja

Akk ja, så var vinteren komen. Skulle til bydn på byggemøte med BKK i dag. Starta friskt her kl kvart over seks og skulle vera der kl åtte - kom fram kvart over ti!
Det er heilt utruleg at folk ikkje legg om til vinterdekk når vermeldinga har meldt snø fleire dagar på førehand. Kø og kaos alle stader, Bergensarar og utanlandske vogntog blanda opp med nokre bussar og postbilar snurra og spann og stilte seg på tvers over alt.
Ja,ja - sånn er livet, heimvegen gjekk på under halve tida og godt er det.
I morgon skal eg på synfaring i Nordfjord og Sunnmøre - det kan verta interessant...

ETW trening

So er det berre to dagar til ETW eksamen. Alt for seint på året etter mi meining - mørkt, kaldt, vått og lite lauv att på trea, nei det er mykje betre i slutten av august eller byrjinga av september.
Men det var no det. Årets deltakarar har legje i hardtrening i lang tid no, i går klatra Ole Kristian og Goran med fagskuleelevane i Prestegardsalleen. I dag øvde Goran og Jon Olav på felling i bømoen. Eit par grantre måtte bøta med livet for den gode sak, ikkje heilt bortkasta forresten, det vart litt ljosare i ljosløypa etterpå.
Øvinga gjekk tolleg bra, får berre vona at ikkje eksamensnervene øydelgg på fredag.
Lukke til alle saman!!

Arborist fagskule i Prestegardsalleen

I dag var det utflukt til Voss og Prestegardsalleen. Ein velkjend stad for alle som har vore på våre ETW kurs. Alleen har ein del fleirstamma lind i passande storleik (20-25m) og nokre almar for dei avanserte (30+ m)
Me var velsigna med fint ver og vindstille så me hadde ein fin dag oppe i trea.
Det går framover med alle sjølv om nokre har ein lengre veg å gå enn andre. No vert det ikkje fleire klatresamlingar før i januar så det er svært viktig at elevane øver intenst på eiga hand før neste samling i januar. Me reknar då med at alle utan vidare kan koma seg opp i trea og ut på greinene fort og effektivt utan at me må pusha på, me har ikkje tid til det, me skal nemleg til å beskjæra.
Her er nokre bilete, fleire her på albumet.

Arborist Fagskule, veke 2

I dag var første dagen i andre samlinga på fagskulen på Hjeltnes. Ein verkeleg sur, kald og våt dag eller ein vanleg dag på jobben for oss her vest.
Me starta dagen med litt instruksjon i skjæring av tørrkvist og trevurdering før klatring inne. Deretter gjekk me ut og tok ein utstyrsjekk før det var opp i trærne.
Surt og kaldt var det som sagt men det hindra ikkje elevane i å gå laus med liv og lyst. Det viste seg at dei fleste hadde trent ein del heima sidan sist som avtalt. Det er ein viktig del av denne utdanninga - på samlingane kan me berre prøva å drilla inn litt gode prosedyrar, ferdigheitene må drillast inn på eiga hånd.
I følgje yr skulle det roa seg etter middag men i stadenfor tok det berre av og byrja med eit ver som berre ein kraftprodusent kunne elska.
I morgon skal me klatra i Prestegardsalleen i Voss sentrum. Der veks det ein del fleirstamma lind og nokre kjempesvære almar.
Det skal verta moro - berre veret snur...

Haust

No er hausten komen for alvor, lauvet er borte i høgda og det er ei mengd med ting som er "årets siste". Her er to av dei; årets siste blåbær og årets siste kantarellar. Kantarellane smaka godt i ein god risotto om kvelden, blåbæra var ikkje mykje å skryta av.
Hausten er ei litt melankolsk årstid, den tida på året ein ofte tenkjer attende på alle dei fine dagane som gjekk så fort, på alt ein skulle gjort som det ikkje vart tid til i år heller. Kanskje det vert tid neste år? Neppe om ikkje ein set av tid til det.

Eg fann og ei artig bjørk i tregrensa rett ved stølen vår. Ho hadde kjempa og tapt mot snøen i mange år og hadde vakse langs bakken i over 6 meter før ho omsider klarte å få kruna opp frå bakken. Imponerande livsmot, noko å læra for alle!
Gje aldri, ALDRI opp!!

Småpirrande jobb 2

Så var lønna felt. Det gjekk lettare enn rekna med sidan ei telefonlinje var teken bort då ho skulle fellast. Fellinga vart gjort slik; Erlend gjekk opp i den friske toppen og pendla derifrå bort til den skadde delen. Der fellte han ned dei to gjenverande toppane, noko som var greitt no når telefonlinja var borte. Til slutt plukka han ned den friske toppen i deler, litt trongare der med ei lågspentlinje og eit hus i nærleiken men alt gjekk fint så no kan huseigaren sova trygt att.

Råte i levande tre, barrieresoner og slikt

Endå litt nyttig ETW stoff. Denne pdf´en fann eg på Skog og Landskap sine web side, særdeles nyttige web sider forresten, sjå litt nærare på dei. Pdf´en er av eit inlegg i Park og Anlegg og eit foredrag på NTF sin årsmøtekonferanse. Mykje god lærdom her enten de no skal ta eksamen eller ikkje.

Stubbefresing

Hadde Trefeller´n frå Skien på besøk i dag. Me hadde etterkvart samla opp ein passeleg haug med stubbar som skulle fresast og Erlend tok turen over Haukeli for å fiksa dei. Ein stubbefresar er som ein stor vinkelslipar med tenner på ei freseskive som mel stubben opp i flis, ein enkel og grei måte å verta kvitt ein stubbe på. Alternativet er å grava han opp enten med gravemaskin eller hakke og spade, begge deler er ein mykje større jobb. Så dersom de har ein stubbejobb på Sørlandet eller i Telemark / Vestfold kan det vera lurt å ta kontakt med Trefeller´n AS.

Planteanatomi - organlære

Kjempefin sida her frå universitetet i Oslo med trykkbare linkar til ulike organ i plantar. Denne må de surfa igjennom!

Vanntransport i tre

Endå ei kjekk lite websida for dykk som skal ta ETW eksamen snart eller for andre forvitne. Her er litt ekstra for engelskkunnige. Eg reknar ellers med at de er ivrige og trenar på klatring, beskjæring og felling no når det er så bra ver. Det er berre 14 dagar att no veit de :)

Småpirrande jobb

Her er eit lønnetre som flakna sund i den sterke vinden på onsdagskvelden. Som de ser så er det i ei kløft med innvaksen bork og litt råteinnslag at han har svikta. Den kruna som er vekke la seg til kvile over ei lågspentlinje over natta. Dei to andre har sprukke frå einannan og vil koma ned kortid som helst.
No vil eigaren ha treet ned, forståeleg nok, men det er ikkje plass til å fella det heilt. Det står i mellom ei lågspentlinje, ei telefonlinje og eit eldhus med skifertak så det må plukkast ned. Ikkje spesielt høgt, kanskje 15 meter, men det er meir enn høgt nok.
Me skal ta det ned mandag eller tysdag, planen er å binda saman dei to stammene med ei stroppe og forankra dei i ei bjørk på oppsida. Deretter vil me bruka den friske toppen til klatrefeste og gå ut på dei to toppane og ta dei ned i mindre deler. Til slutt tek me den friske toppen ned i deler og jobben er gjort.

Litt småpirrande vert det nok - lønn har sprø ved!

Korleis treet er oppbygd

Det nærmar seg ETW eksamen for ein del folk, her på bloggen tenkte eg å hjelpa til litt med å posta interessante sider eg finn om relevante emne. I dag er det ein pdf om korleis treet er oppbygd.
Vonar det ikkje forvirrar meir enn det hjelper.

Tre sine mekaniske eigenskapar

Surfa litt og fann denne kjekke pdf´en om tre sine mekaniske eigenskapar. Mykje kjekt her sjølv om det kanskje først og fremst er tale om trelast. Ein del om trakeidar og vedrøyr og, nyttig stoff for dykk som skal ta ETW eksamen snart, det pleier alltid å dukka opp nokon spørsmål om celler og slikt.
Ringpora og spreiddpora treslag er også nemnde. Her er litt snadder for engelskkunnige.
Les og lær

Raude lauv

Ja, so er hausten her då med frost og regn i skjønn foreining. Det vert glatt og kaldt å klatra, blautt på bakken og lauvet vert gult og raudt.
Ja, kvifor det eigentleg? Oransje og gule lauv har fargen sin først og fremst frå fråver av grønt sidan klorofyllet er nedbrote og næringsstoffa er lagra i veden for vinteren. Fargen kjem av karotenoidar, pigment som kjem fram når klorofyllet forsvinn.
Men raudfargen i raude lauv vert aktivt laga av treet og det har vore verre å finna grunnen til. Det har vore fleire tildels fantasifulle teoriar opp gjennom tida, den siste og mest sannsynlege så langt kan de lesa om her.
Den går i korte trekk ut på at raudfargen skal vera ein solskjerm som skal gje treet meir tid til å tøma bladet for næringsstoff før det fell av.
Enkelt og greitt.

Graving og trerøter

På byggeplassar og andre anleggsområde er det altfor ofte meir eller mindre naudsynt å grava grøfter og anna forbi tre som skal halda fram å veksa på staden.
Den vanlege metoden er, som vist på desse bileta frå Halsnøy, å gå laus å grava utan å tenkja på røtene.
Når røter vert grevne av på tvers slik som her vert dei øydelagde langt innanføre der det er greve, ofte heilt inn til rotsona og det vert lange langsgåande sprekker og sår som er perfekte for allslags soppar og andre patogen.
Korleis kan ein så gjera det annleis?
For det første kan sikkert litt planlegging der omsynet til trerøter er med som ein faktor sannsynlegvis redusera skadane betydeleg, kanskje kan grøfta flyttast ein meter?
Der det ikkje er mogeleg å planleggja seg ut av uføret finnes det enkle og greie metodar for å minska skadane - faktisk så enkelt som å avdekka hovudrøtene med ein spade (jepp, handmakt!), kappa dei med ei sag eit stykke innanføre der det skal gravast og dekka til røtene så dei ikkje tørkar ut. Treet vert framleis skadd men mykje mindre enn dersom røtene skal slitast av med ei skuffe, resultatet vil visa seg etter nokre år.
I dette tilfellet på Halsnøy ville det kanskje ta to arbeidstimar for ein mann å gjera dette, ca 7-800 kroner, billeg for å unngå sannsynleg skade på desse trea om nokre år.

Kvifor vert det så ikkje gjort? Jau, enkelt og greitt kunnskapsløyse både hjå entreprenør og oppdragsgjevar. Er det akseptabelt i dag? NEI!!

Første Fagskuleveka

Det var tolv både spente og ivrige elevar som møtte opp på Hjeltnes forrige mandag. Dei var historiske som dei første trepleie studentane i landet. Minst like ivrige og spente var lærarane på skulen.
Etter at eg hadde gleda av å vera med å undervisa i treklatring som del av eit team med Harri Dijkstra, Andreas Løvold og ansvarleg for faget - Sigurd Sondre Huvestad, kan eg sei at det er ein engasjert gjeng med elevar men som før skrive, med stort sprang i røynsle med treklatring frå før, men det skal me bøta på.
Dagane gjekk med til å verta kjende med utstyr, knutar, reglar og ei rad ukjende musklar :).
Å læra seg ei ny ferdigheit er aldri enkelt og ei så krevjande ferdigheit som dette vil nok ta si tid. Me kan berre læra dei teknikkane på skulen, øva dei inn må dei gjera heime og i praksis og skal dette gå bra må dei øva flittig. Dersom nokon dukkar opp att med utstyr som ser ut som nytt til neste samling kan det vera at dei får ein liten formaningstale, men eg reknar ikkje med at det skjer.

Uansett så gledar me oss til å sjå dei att i midten av oktober.

Arboristutdanninga på Hjeltnes

Ja då er første kull på fagutdanninga innan trepleie i gang. Dei første dagane er det treklatring som står i fokus, ikkje fordi dette er eit klatrekurs men fordi klatreferdigheiter er svært viktig å læra seg for å koma fram til arbeidsstaden oppe i trea.
Det er litt ulikt nivå på elevane, spennet går frå nokon som aldri har teke i eit tau til andre som har klatra ein god del.
Eg hadde gleda av å vera med å undervisa i dag og mitt inntrykk er at det er ein vel motivert gjeng som startar på ei halvtanna års reise fram mot statusen som dei første faskuleutdanna arboristane i Noreg.
Eg ynskjer dykk alle lukke til! Det vil nok dukka opp litt drypp frå dette på Arbutus i framtida.
På bileter er to blide damer eg delte tre med i dag :)

Filmklipp frå krankurset

Når eg såg gjennom bileta fann eg dette filmklippet. Det går ikkje an å lasta det opp på web albumet så eg legg det ut her. Her er ein link til youtube der det også ligg.

Askeskotsykja

Nokre turar i askeskotsykje land i sommar har fått meg til å undra på kor alvorleg denne sykja er og korleis ho er spreidd.
For det første, det er sjølvsagt deprimerande å sjå mengder med asketre med meir eller mindre daude toppar og greinspissar men innimellom står det også heilt friske asketre, gjerne i lag med tydeleg sjuke. Kva kan dette koma av? Er ikkje dette så smittsamt som ein opprinneleg trudde eller finnes det resistente tre?
Det er anteke at soppen spreier seg med luft, særleg sidan spreiinga har gått så fort, men etter som eg ser (i frå bilen når eg køyrer forbi) så har sykja spreidd seg mest i kystsona frå Oslo til Flekkefjord, innover i landet i Setesdalen, Hallingdalen osb er det mykje mindre og til sist ingenting. Korleis heng dette saman med dominerande vindar og askebestand? Sjå også observasjonskart frå Skog og Landskap.
Det er relativt mykje skade langs E18 på Sørlandet, eg har ikkje hatt tid til å køyra litt utom E18 for å sjå om det er like ille der men det hadde vore interessant å visst. Kan det kanskje vera at sporane vert spreidde med biltrafikk?
Mange spørsmål dette og ingen svar, har søkt litt på det store nettet men har ikkje funne så mykje der heller.
Dersom nokon av dykk har nokre observasjonar de vil dela så hadde eg sett pris på at de legg dei inn i kommentarfeltet.

Raudrandkjuke

På ein sopptur hin dagen fann eg dette nydelege eksemplaret av ei raudrandkjuke. Det er ikkje så ofte ein snublar over denne flotte kjuka så eg tok nokre bilete.
Soppen kan vera både saprofytisk og parasittisk, som regel angrip han heldigvis allereie daud ved og er på den måten ein viktig nedbrytar i naturen heller enn skadegjerar.

Sjå ellers meir info her på skog og landskap sine sider.

Dyktige kranførarar

Dette vert siste innlegg om krankurset for no. Det slo meg at eg ikkje hadde skrive noko om ein vesentleg del av kurset nemleg kranane og kranførarane.
Til kurset var det leigd inn to kranar frå T.O. Bull .

Dette er eit stort firma som leverer mange slags lastebil og krantenester. Me fekk ein stor mobilkran og ein stor nok leddkran på lastebil, fine greier, men endå betre var det at me fekk to usedvanleg rolege og dyktige kranførarar. Det er no eingong slik at det er dugleiken til kranføraren som avgjer om oppdraget vert ein tur på silkeføre eller ein kamp på klabbeføre.
Desse to var både røynde og rolege, dyktige karar som gjorde at kursdeltakarane kunne via all merksemd på det som gjekk føre seg i treet i full tillit til at kranen var i gode hender.
Det er no eingong litt spesielt å stå fastspent og kappa store seksjonar langt oppe i eit tre, skal ein i tillegg vera utrygg på kranen så er det definitivt ikkje noko moro!
Eg kan i alle fall anbefala firmaet T.O. Bull og desse kranførarane, skal de ta ned eit tre så kan de trygt ringja til dei, men hugs å spør etter dei to som var med på kurset i felling med kran.